Kimsenin Teşhis Edemediği Bir Virüs

Buna göre, çiçek hastalığının sonunu getiren ve bugün de maymun çiçeği hastalığına karşı kullanılan aşılar, bugüne dek kimsenin teşhis edemediği, bilinmeyen bir virüse dayanıyor.

83 yıldır yapılan araştırmalara karşın kimse bu virüsün çiçek aşısına nasıl, neden ya da ne zaman dahil olduğunu ya da halen vahşi doğada bu virüsün var olup olmadığını bilmiyor.

Milyonlarca İnsan Hayatını bu Virüse Borçlu

Bilinen tek bir şey var: Çiçek hastalığının insanların hayatına meydan okuduğu yıllarda yaşayan milyonlarca insan yaşamlarını bu virüse borçlular.

Ayrıca bu virüs olmasaydı maymun çiçeği virüsü de şimdi çok daha büyük bir hızla yayılıyor olacaktı.

Almanya’daki Robert Koch Enstitüsü’nden virolog Jose Esparza, “1939’a dek çok uzun bir süre çiçek aşısının sığır çiçeği virüsüyle aynı olduğu düşünülüyordu. Ancak daha sonra bunların farklı virüsler içerdiği tespit edildi. O zamandan beri sığır çiçeği virüsünü bir tür vaccinia yani çiçek aşısını da kökeni bilinmeyen başka bir tür olarak kabul ediyoruz,” diyor.

Peki Bu Nasıl Mümkün Olabilir?

Bu virüs nereden çıkmış olabilir? Doğal ortamının neresi olduğunu bir gün tespit edebilmemiz mümkün olur mu?

Çiçek aşısının ilk yapılmasından bu yana yüz yıllar geçmiş olsa da dünya genelinde müzeler ya da koleksiyonlarda eski virüslerin izlerini görmek mümkün.

Esperza’nın başkanlık ettiği uluslararası bir ekip 2017 yılında yaptıkları bir kazıda, 1902 yılında Philadelphia’da üretilmiş bir aşıya ulaştı.

Yapılan testlerde hiçbir sığır çiçeği virüsü izine rastlanmadı. Bunun yerine 1976’da Moğolistan’da tespit edilen at çiçeği virüsüyle bir akrabalık olduğu sonucuna varıldı.

O günden bu yana aynı ekip çok sayıda başka tarihi Aşı örneğine de ulaştı ve sekanslamalarını gerçekleştirdi. Esperza, “31 örneklemin hiçbirinde sığır çiçeğine rastlamadık” diyor.

Yani 19’uncu ve 20’inci yüzyılda aşılar çoğunlukla at çiçeğinden türetiliyordu. Sığır çiçeği ya hiç kullanılmıyor ya da kısa süre zarfında hemen at çiçeğiyle telafi ediliyordu.

Ancak bilim insanları daha çok çiçek aşısı sekanslaması yaptığında, bunların da bir dönüşümden geçtiklerini tespit etti.

Bu aşılar, sadece ağırlıkla at çiçeğinden oluşmuyor, aslında temelini bugün de aşılarda bulunan gizemli bir virüs oluşturuyordu.

Belki De Bir Kazaydı

Esparza, “1930’a kadar ana sekans at çiçeği iken daha sonra vaccinia, yani çiçek aşısına dönüştü, ama bunun kökeni bilemiyoruz” diye konuşuyor.

Esparza’ya göre, bir tür çiçek aşısından diğer bir türe gerçekleşen ani sıçrama aşının nasıl yapıldığıyla alakalı:

“Aşı tarihinin ilk 100 yılında, bir insanın kolundan diğerinin koluna yapılan aşılamalar söz konusuydu. 1860’da ise İtalya ve Fransa’daki bilim insanları hayvan aşılaması sistemini geliştirdiler. Böylece virüsün insandan insana geçmesi yerine, sığırlara konulması ve orada tutulması yöntemi geliştirildi.”

Bu kitle üretim sistemi ile zincire bir süre sonra koyun, at ve eşek gibi diğer hayvanlar da dahil edildi.

Bir noktada da bilinmeyen bir hayvanda tutulan bir virüs çiçek aşısı olarak kullanılmaya başlandı. Bunu ilk kimin yaptığı ya da neden, nasıl ve niçin böyle bir şeyin söz konusu olduğuna dair herhangi bir kayıt bulunmuyor.

Belki de sadece bir kazaydı: Belki de birisi bir çiftlik hayvanından at ya da sığır çiçeği olduğunu düşündüğü bir virüsü kullandı, virüs işe yaradı ve bunun farklı bir tür virüs olduğunun kimse farkına varmadı.

1930’larda bu gizemli virüs en yaygın kullanılan aşı haline geldi. 20’inci yüzyılın ortalarına gelindiğinde de dünya genelinde bu virüsün yüzlerce farklı türüne rastlanır oldu.

Bugün bu gizemli virüs belki de hiç olmadığı kadar işe yarıyor.

Kaynak: BBCTürkçe